spontane stad

Terugkijken voor toekomst

Foto: Phile Deprez

In januari van dit jaar ben ik samen met mijn opdrachtgever Margreet Wieringa naar Pakhuis de Zwijger geweest voor de theaterperformance van Lucas de Man “In search of Europa” en we waren meteen van mening dat we hem naar Zwolle wilden halen en hem in het Club Cele programma moesten plannen.

Dinsdag 29 maart komt Lucas de Man naar Club Cele met zijn theaterperformance De man door Europa en daar zijn wij super trots op. Met heel veel plezier werk in sinds januari 2015 in opdracht voor Zwolse Theaters om dit mooie platform voor ontmoeting, verdieping en inspiratie vorm te geven en te programmeren. Met een klein gezelschap gaan we vooraf de voorstelling met Lucas eten en hem een aantal vragen voorleggen.

Club Cele, het dynamische platform voor culturele verdieping en publieke programma’s met een maatschappelijke context binnen Zwolse theaters, biedt op de schaarse vijfde dinsdagen van de maand buiten de reguliere dinsdagprogrammering om een Cultuurcafé. Een avond waarin theatermakers een blik werpen op de stand van zaken in de kunsten of verbindingen worden gelegd tussen actualiteit en cultuur.

Aanslagen op Europees grondgebied, vluchtelingen in overvolle treinen en grenzen die worden gesloten. We kunnen er niet meer omheen: onze Europese samenleving staat onder druk. De ontwikkeling waarin ons continent zich momenteel bevindt, vormt het uitgangspunt voor De Man door Europa.

Voor deze solovoorstelling reisde Lucas De Man door Europa, deed 17 steden in 8 landen aan en interviewde meer dan 20 creators die opstaan en strijden voor verandering, om de maatschappij waarin ze leven vorm te geven. Terug in Nederland neemt Lucas ons mee op zijn reis en door de geschiedenis van Europa.

Om vooruit te kunnen kijken blikt Lucas De Man eerst terug. Hij spiegelt de huidige grote veranderingen aan de Renaissance. Want toen de theoloog Maarten Luther zijn thesen op de deur van de kerk in het Duitse Wittenberg timmerde wist hij niet dat zoiets een revolutie in de kerk teweeg zou brengen.

En toen de humanist Thomas More met ‘Utopia’ zijn aanklacht schreef tegen het innemen van de ‘common grounds’ door de grootgrondbezitters, wist hij niet dat deze toe-eigening tot op de dag van vandaag zou blijven voortbestaan. Want nu, vijf eeuwen verder, leven we nog steeds niet in Utopia.

Eigenlijk mag je de performance van Lucas de Man in Zwolle niet missen, er zijn nog een aantal kaarten te koop. Koop hier je kaarten!

Kijk hier de VPRO Tegenlicht uitzending terug over de reis van Lucas de Man door Europa.

Lees hier een interview van Lucas de Man “Of we verkloten het, of we trekken het ons aan!” 

waardeverhoger

De tweede editie van Het Stadmakerscongres in Rotterdam op vrijdag 30 oktober was voor mijn partner, in bedrijf en in de liefde, en mijzelf, de aanleiding om een paar dagen extra in deze boeiende stad te verblijven. Stadmakers uit voornamelijk Rotterdam, met verschillende achtergronden, maar ook uit andere steden, komen naar dit evenement in Rotterdam. Dat er veel belangstelling voor het Stadmakerscongres was, bleek wel uit de 650 aanwezige bezoekers.
Twitteren deden we met de #SMC15 en hier lees je de Twitterfeed.

bazar
Donderdag zijn we met de trein naar Rotterdam gereisd. We hadden een leuk hotel in de Witte de Withstraat geboekt: Bazar. Altijd een feestje om hier te logeren, niet heel fancy, maar een hotel met een verhaal en beleving, in ieder geval veel leuker dan een kille hotelkamer.

Hotel Bazar Rotterdam

Fijne bijkomstigheid is het restaurant Bazar, waar je ook ontbijt als je logeert in het hotel. Je kunt er vers, betaalbaar en goed eten (halal), de bediening is vriendelijk, leuk en gastvrij, geen wonder dat het overdag en ’s avonds stampend vol zit tot ver na middernacht. Er staan standaard fietsen, die je gratis mag gebruiken of als je met de auto komt dan je krijg je een korting op de parkeergarage.
De inrichting in thema’s: Duizend en één Nacht, Afrika of Zuid Amerikaans.

Moderator Stadmakerscongres Annemieke van der Kooij

stadmakerscongres
Het congres kun je het beste als een festival bekijken. Het Stadmakerscongres heeft een heus blokkenschema, inclusief overlap van workshops waar je bij beide tegelijk wilt zijn. De locatie, De Schouwburg van Rotterdam, heeft een mooie ambitie: De Stadsschouwburg en Schouwburgplein in 2030 klimaat neutraal! Directeur Ellen Walraven vertelt dat ze met de programmering de vertaling maakt van kunst en cultuur op haar podium. Gave en prachtige ambitie!

guerrilla ambtenaar
Dat het moeilijk kiezen was had ik gezegd, dus zijn we op bekent terrein begonnen bij ‘de Rotterdamse bouwstenen voor Agenda Stad.’ Pakhuis De Zwijger hoste dit podium en Niesco Dubbelboer interviewt in het eerste blokje de net gepensioneerde Cees Donkers (urban designer – gemeente Eindhoven), de stoute ambtenaar uit Eindhoven, super inspirerende man! Hij heeft bijgedragen aan het behoud van de Witte Dame, de voormalige Philipsfabriek. Hij is na zijn pensioen met een eigen bedrijf gestart, waarin hij veel samenwerkt met jonge talenten.

The last supper versus the new generation – foto Design Week

Het plaatje van de Apostelen bij The last supper is mij bijgebleven, Cees Donkers gebruikt deze afbeelding als ikoon voor de nieuwe generatie. Hij beschrijft de huidige situatie waarin studenten klaar zijn met hun studie en slecht aan de bak komen. Hij pleit voor meer samenwerken tussen overheden en onderwijs en natuurlijk ook met ondernemers, maar hij vindt dat het een onderbelichte samenwerking is waarbij de overheid een belangrijke rol moet spelen. Cees Donkers vertelt ook over zijn Russische avontuur een architecturale Nederlands-Russisch studentenproject. Volgens hem is het URBANFEST in Izhevsk in Rusland, in de op vier na grootste stad in Rusland, een heel gaaf festival.

initiatiefnemer = waardeverhoger
Frans Soeterbroek, De Ruimtemaker, nam ons mee in de lezing “Stadmakers: Nieuwe tafelschikkingen, ander speelveld.” Over hoe ambtenaren mee moeten groeien in anders denken. Het sturen op maatschappelijke meerwaarde en het belang daarvan. Ondernemerschap en publieke waarden moeten aan elkaar verbonden worden.
Het bewaken van het uithoudingsvermogen van pioniers, het experiment en het leren ervan, koesteren van diversiteit. Ik snapte direct wat Frans bedoelde, toen hij benoemde dat je in de groep waarmee je samenwerkt en pioniert elkaar ook zo nu en dan de vraag moet stellen hoe het met elkaars uithoudingsvermogen staat. Dat is een mooie les voor initiatiefnemers, eentje die vaak wordt vergeten.

Lessen voor lokale platforms van Frans Soeterbroek

alexandros washburn
Na de lunch gingen we massaal naar de grote zaal waar keynote speaker en Guest Urban Critic 2015 Alexandros Washburn uit New York een lezing gaf. Washburn* is strateeg en ontwerper, hij verbind voortdurend de structurele transformaties van de stad met de kwaliteit van het dagelijkse leven. Eén van de hoofdvragen voor het Stadmakerscongres 2015 is: “Hoe sterken stadmakers en stadsontwerp elkaar wederzijds?”

In de periode 2007- 2014 was Washburn Chief Urban Designer van het New York City Department of City Planning, onder burgemeester Michael Bloomberg. Bekende projecten uit die tijd zijn de High Line, en de post-Sandy reconstructie. In zijn huidige functie als industry professor/founding director van het Center for Coastal Resilience and Urban Xcellence (CRUX) bij het Stevens Institute of Technology werkt hij aan de grootschalige opgave van weerbaarheid tegen klimaatverandering .

Zijn uitgangspunt is dat elke ingreep in de stad leidt tot een prettiger plek om te leven. Zijn benadering zoekt voortdurend de balans tussen drie helden, Robert Moses, Jane Jacobs en Fredrick Law Olmsted: denken in grootschalige investeringen, vanuit de kracht van communities en met natuur als balancerende kwaliteit. Echt goede projecten krijgen door die balans een upswing die zich niet laat voorzien, en die zich niet alleen uitbetaalt aan investeerders maar ook aan publieke kwaliteit en aan bloeiende communities.

Het huis van Alexandros Washburn in NYC na Sandy

De lezing van Washburn was heel persoonlijk, zijn verhaal begint met een foto van zijn huis nadat zijn huis in NY precies drie jaar geleden overstroomde. Hij werd emotioneel toen hij over de kracht van de buurt ging vertellen, iedereen hielp elkaar. De kern van zijn verhaal gaat over connectie en hij benoemt het belang ervan in de openbare ruimte “Public space builds public trust.” Tijdens zijn lezing heeft Washburn het regelmatig moeilijk, hij is duidelijk geraakt door het besef hoe belangrijk mensen in de stad zijn, mede omdat hij het aan den lijve heeft ondervonden. Het raakt mij ook en ik besef ook dat dit precies is wat ik naleef, de mens, contact en het samen aan de stad bouwen, ieder in zijn kracht “Architecture build cities, cities build citizens.”

De week voor het Stadmakerscongres verbleef hij al in Rotterdam, daardoor trekt hij regelmatig de vergelijking tussen New York en Rotterdam. Hij eindigt zijn lezing nogal aangeslagen, met een pleidooi om in Rotterdam te starten vluchtelingen echt inwoners te laten zijn en hij pleit voor radicale opname in de samenleving. Daar werd iedereen stil van.

* Informatie over Washburn deels via Stadmakerscongres.nl

maak de maaskade mee!
We gaan erop uit! Even wat luchtigs, letterlijk de stad in met de tour “Maak de Maaskade mee”, onder de bezielende leiding van Kaboul Vermijs van CultuurScouts. Boot, fiets, zon en leuke mensen in deze toffe stad! We gaan op de fiets richting Leuve Haven, waar we de boot pakken naar de schakelpunten tussen Charlois en de Maaskade.

Charlois aan het water

We bezoeken Charlois aan het water en krijgen een mooi verhaal over het initiatief en wat de ambities zijn.

Ret – Remise Sluisjesdijk Rotterdam

Daarna brengen daarna we een bezoek aan het voormalig kantoorpand RET-remise op Sluisjesdijk waar de ontmoeting tussen handen en hoofd wordt gefaciliteerd. Mooi om op zo’n mooie dag de Maas op te gaan en alles vanaf het water te bekijken. Gedreven mensen, met passie voor de wijk en de mensen uit de wijk.

Op de weg terug op de boot zit ik naast een groepje waar ik iemand hoor vertellen over haar Stichting Brugwachtershuisjes *oren gespitst* en het blijkt Mijntje Vervoort te zijn. Haar stichting heeft al meerdere malen aandacht aan het project Brugwachtershuisjes Zwolle besteed en de terugreis is te kort en we wisselen gegevens uit. Toeval bestaat niet;-)

Jerry en Gooitske onderweg in Rotterdam

Terug in de Schouwburg hebben we een lekker glaasje gedronken, nog wat nagepraat en zijn Jerry en ik zijn vol inspiratie en veel prikkels terug naar ons hotel gegaan om ons op te frissen om een lekker hapje te gaan eten. De volgende dag gaan we zeker een bezoek aan Katendrecht brengen, maar morgen als eerste een bezoek brengen aan de Keith Haring expositie The Political Line in de Kunsthal. Initiatiefnemers zijn waardeverhogers, daar sluit ik de dag mee af.

Klik hier als je meer wilt weten over Stadmaken in Nederland>>

Klik hier voor een woord en beeld verslag van het Stadmakerscongres >>