spontane stad

5 en 6 op onderzoek uit

Bij Club Cele programmeer ik elke tweede dinsdag in samenwerking met het Zwols Architectuur Podium en Provincie Overijssel het Stadscafé, verbinden en samenwerken in de Spontane stad Zwolle. En op dit moment ook samen met gemeente Zwolle en gaat het in het Stadscafé over de stedelijkheid van Zwolle in het kader van de omgevingsvisie die in 2018 van kracht gaat.

In februari vertoonden we de film Citizen Jane, battle for the city. Een bijzondere documentaire over urban activiste Jane Jacobs en stadsplanner Robert Moses. Met het gedachtegoed van Jane Jacobs nog vers in ons geheugen zijn we 11 april met een groep experts op een verkennend onderzoek in de stad gaan doen, tijdens de “Strip the city” fietstocht. Vier groepen, onder leiding van architect en redactielid Herman Reezigt, stedebouwkundige Henk Snel, trendwatcher Mirjam Dijkstra en stadsantropoloog Marije Valk, fietsten verschillende routes. Terug bij Club Cele is die avond hele waardevolle input gedeeld. Onder het vertonen van de vele foto’s die onderweg waren gemaakt koppelden de groepen hun bevindingen terug. Hieruit zijn een aantal mooie onderzoeksvragen gefilterd waar we in de volgende Stadscafé’s verder mee aan de slag gaan.

Tegelijkertijd waren we er ons ter dege van bewust dat we dezelfde expeditie óók met andere mensen zouden moeten ondernemen, van andere leeftijden, mensen die andere interessen hebben en de stad dus op een andere manier zien en gebruiken.

Zesjarigen op stadsexpeditie
Meestal als het gaat over het ontwerpen van een stad, de openbare ruimte, placemaking, praten over wat stedelijkheid is, aan de slag gaan in de openbare ruimte dan word ik heel erg blij. Alleen worden maar al te vaak de usual suspectst ingevlogen zoals de experts, het bedrijfsleven, de overheid, bevlogen stadmakers en studenten. Eefke Meijerink, moderator van het Stadscafé en ik trokken de stoute schoenen aan naar aanleiding van het Stadscafé op 11 april en bedachten dat we ook met kleine bewoners van onze stad de stad eens moesten bekijken.  Zo gezegd zo gedaan. Samen met Eefke Meijerink bedacht ik de stadswandeling met vijf-, en zesjarigen.

Ga je mee de stad bekijken?
Je kunt natuurlijk niet tegen een kind van vijf of zes jaar zeggen dat ze mee gaan doen aan een Strip the City tour, dus de vraag aan hen was: Ga je mee de stad bekijken? Mijn partner Jerry van der Bol, beeldend kunstenaar, maakte er een prachtig beeld bij en samen met de warme chocolade melk met slagroom kwam een mooi groepje op onze oproep af. Eentje zelfs gewapend met een vergrootglas, fantastisch!
Wat zien vijf-, en zesjarigen, waar letten ze op, wat vinden ze mooi, wat vinden ze lelijk. Eefke had haar dochter Bloem en vriendjes en vriendinnetjes gevraagd mee te gaan. En de ouders die mee wilden wandelen en kijken waren van harte welkom. We vroegen hen goed om zich heen te kijken.

Wat viel hun op?
We zijn gestart op het Assendorperplein en liepen vanaf daar naar Cafe Foye, het theaterrestaurant in schouwburg Odeon in de binnenstad. Het Assendorperplein vinden ze maar saai. Er moeten veel meer bloemen en groen komen en veel meer kleur op dat plein werd geroepen. Dit horen we de rest van de wandeling meerdere keren. Ondertussen klimmen ze overal op en in, kan een speeltoestel veel hoger en zijn ze nieuwsgierig. Zo nu en dan zien ze een verborgen kabouter, die in de hele stad zijn te vinden.

Zo nu en dan staan we stil en vragen we naar wat ze zien. Bij een muur waarop graffiti is gespoten vinden ze de kleuren mooi, maar of het kunst is of lelijk daar komen we niet uit. Ook hier is gaat het weer om kleur. Bij het passeren van het Dominicanen klooster vragen we of het een veilige plek is en één van de kinderen denkt dat het klooster niet zo veilig is omdat het al zo oud is. Stort het in? Terwijl wij op zoek waren met deze vraag naar de verkeersveiligheid, te grappig.

Wat vinden ze dan belangrijk? De meeste kinderen vinden dat alles schoon en opgeruimd moet zijn en dat vinden ze niet op de route van het Assendorperplein naar de binnenstad. De muren, de hekken en de daken moeten veel meer kleur hebben, die vinden ze nu heel saai. En na de wandeling constateren we dat de favoriete kleuren roze, geel, lichtblauw en blauw zijn.

De moeders die mee wandelden wensen een ‘losloop route’ naar het centrum. Zij ervaren de route als knap gevaarlijk en die laat je je kinderen van vijf of zes niet alleen lopen of fietsen. Een oplettend kindje draagt een simpele oplossing aan: ‘Een glijbaan van elk huis naar de stad, dat zou leuk zijn!’

Wat ons opviel was dat de kinderen in het moment zijn en zich niet over morgen of overmorgen zorgen maken. Eefke en ik zijn heel erg blij met de waardevolle input die we op 9 mei gaan delen in het volgende Stadscafé! Er volgen nog tekeningen van de kinderen die post ik hieronder.

Met de chocolademelk-snor nog vers op hun lippen bedanken de kinderen ons en genieten ze van hun welverdiende vakantie.

Wat was dit oprecht leuk om te doen! Bedankt aan alle kinderen en hun ouders!

De getekende visie van een vijf of zes jarige op Zwolle  

placemaking

Een tijdje geleden schreef ik een blog over Tactical Urbanism “Short-term action, for long-term change.” De term wordt sinds 2010 gebruikt en toegeschreven aan Mike Lydon, urban planner in New York.

Photo: Maria deAlva, San Francisco Planning Department.

Steeds meer inwoners van steden nemen zelf het initiatief om hun leefomgeving en de openbare ruimte samen te verbeteren. Denk aan de buurttuintjes, installaties en hacks die een omgeving vaak snel, tijdelijk en vaak op een goedkope wijze leefbaarder en fijner maken met weinig risico’s. Deze stroming wordt Tactical Urbanism genoemd en zijn spontane interventies. Het is een methode die zich richt op kleinschalige gebiedsontwikkelingen met grote reikwijdte. Deze kleinschalige ingrepen worden gekenmerkt door hun community-focus en realistische doelen.

In 2015 publiceerde Mike Lydon samen met zijn collega Anthony Garcia hierover een boek waarin zij de geschiedenis van deze beweging beschrijven. Het is tevens een gids voor mensen die zich hiermee bezig houden, misschien ook voor jou.

placemaking
Placemaking gaat over ontwerp, beheer en diverse benadering van de openbare ruimte, waarin de mensen de belangrijkste rol hebben. Placemaking speelt in op de lokale gemeenschap en het potentieel daarvan. Met placemaking wordt er een openbare ruimte gecreëerd die de gezondheid, het geluk en het welzijn van mensen positief beïnvloed. Een plek waar je graag wilt zijn. Het is zowel een proces als een filosofie.

Project For Public Spaces is een interessante website waar ik heel veel van heb geleerd en inspiratie uit haal. Het diagram hieronder geeft je een goed beeld van hoe het proces werkt, deze tool is ontwikkeld door PPS en geeft inzicht. PS bestaat sinds 1975 en heeft sindsdien het werk van William (Holly) Whyte meer dan weten uit te breiden.

“What makes places great” Tool developed by PPS

Het diagram is één van de tools door PPS ontwikkeld en help communities plekken te evalueren. Wil je hier meer van weten? Check dan deze link

Jane Jacobs
Het idee achter placemaking is ontstaan ​​in de jaren ’60. Toen urban activist Jane Jacobs en urban writer William H. Whyte baanbrekende ideeën over het ontwerpen van steden publiceerden in het boek ‘The death and life of great American cities’ . Een stad is niet bedoelt voor auto’s en winkelcentra, maar voor mensen. En om met die mensen levendige wijken en uitnodigende openbare ruimten te creëren. Jacobs pleitte voor het claimen van straten door de inwoners (citizen ownership) en Whyte benadrukt essentiële elementen voor het creëren van sociale cohesie in de openbare ruimte.

Een deel van mijn dagelijkse werk gaat zowel over placemaking als tactical urbanism, ik vind het fantastisch om samen met mensen onze leefomgeving, met name in Zwolle fijner te maken. Soms met kleine, soms met grote ingrepen kun je het verschil maken voor jouw leefomgeving. Nog mooier vind ik het als mensen daardoor geïnspireerd en gemotiveerd raken om ook aan de slag te gaan in hun eigen leefomgeving. Zoals ik geïnspireerd raak door mensen zoals Jane Jacobs, William Whyte en Fred Kent, maar zeker door mensen in andere steden en mijn eigen stad.

Op mijn Instagram-account post ik dagelijks mooie voorbeelden van placemaking en tactical urbanism. Hieronder vind je een aantal.

club cele toont citizen jane – battle for the city
Jane Jacobs is voor mij mede de reden ervan dat we bij Club Cele ism het Zwols Architectuur Podium (ZAP) het Stadscafe, verbinden en samenwerken in de Spontane stad Zwolle zijn gaan programmeren februari 2015. Daarom klopt het ook zo dat wij 14 februari de film Citizen Jane gaan vertonen. Omdat wij graag mensen inspireren om hun eigen leefomgeving vorm te geven en aan de slag te gaan. Daar spelen wij graag een rol in en daarom delen wij graag onze inspiratie met onze fans.

Citizen Jane is een film over steden door de lens van urban activist Jane Jacobs. Al eerder werd het verhaal over de kansen en dilemma’s van de moderne stad vertoond op het IDFA, en nu dus bij Club Cele.