kunst

Met een andere bril naar verkeer kijken

Wat als je kinderen de baas van het verkeer maakt?

Dan krijg je een ander perspectief op het huidige verkeer, de verkeersveiligheid en de ruimte. Dat is niet zo als wij – volwassenen – ernaar kijken. Van 2020-2022 mocht ik een aantal proeftuinen verkeer door de ogen van kinderen 6-12 jaar en jong volwassenen met een verstandelijke functiebeperking ontwikkelen en uitvoeren in Overijssel. De proeftuinen vonden plaats in het  buitengebied, dorpen en steden, een mooie variatie. En leverde inzichten en uitkomsten op mét beloften van verschillende gemeenten in provincie Overijssel. Best gek toch, omdat in Nederland alles rondom verkeer en verkeersveiligheid is gereguleerd en in wetten is vastgelegd. Des te interessanter om te zien hoe kinderen anders naar dit onderwerp kijken en wat het zou kunnen opleveren om het een keer door de bril van deze doelgroep te bekijken én uit te proberen.

 

Hoe werkt dat dan? 

Hierboven in de tekening zie je het proces. In deze eerste fase volgen we acht stappen en betrekken we lerende partijen. Lerende partijen zijn organisaties en overheden en belanghebbenden zowel door mijn opdrachtgevers uitgekozen en door de kinderen aangevuld. Denk bijvoorbeeld aan de burgemeester van Overijssel;-)
Het proces heeft als basis Placemaking (Projects for Public Spaces) en de City at Eye level Kids (Stipo) en is doorontwikkeld door gooitz.

 

Proeftuin Stadshagen
In 2020 starten we de proeftuin verkeer door de ogen van kinderen 6-12 jaar in Stadshagen, een jonge wijk in gemeente Zwolle. Deze proeftuin was de tweede proeftuin die naar een vervolgfase, tactical urbanism is gebracht en uitgevoerd in september 2023. Bij deze proeftuin hebben we een groep jonge bewoners met een verstandelijke beperking (WIZ Jongeren) van Het Vensterhuis betrokken. De basisscholen die hebben meegedaan: Kindcentrum Kasteelhoeve (voorheen KBS De Vlieger 2) en Triomundo (voorheen Supernova). Nadat de eerste fase was doorlopen hebben de wijkmanager en verkeerskundige van Stadshagen het aangedurfd om de belofte te doen een paar ideeën uit te proberen. Dat toont lef en durf van gemeente Zwolle.

 

Welke thema’s herkennen kinderen?
We zijn begonnen met elkaar te leren kennen en de opdracht met de kinderen te bespreken. Daarna hebben de kinderen geïnventariseerd wat ze leuk, moeilijk, ingewikkeld of gevaarlijk vinden en hebben ze met elkaar een aantal plekken uitgekozen waar we oplossingen voor gaan verzinnen (stap 3 uit het proces).

Kijk eerst het filmpje van juf Ilze van der Velde en haar klas hieronder voor je verder leest. 

Bij de observaties laten we de kinderen zelf hun plekken kiezen die ze vooraf hebben onderzocht. Ze overleggen met elkaar op welke plekken ze verder onderzoek willen doen. In het geval van de Proeftuin verkeer door de ogen van kinderen in de wijk Stadshagen in Zwolle hebben de kinderen de volgende plekken uitgekozen:

• Rotonde bij Station Stadshagen
• Kruispunt Werkerlaan
• Dinghofslaan

 

Waarom deze plekken? 
De kinderen en de WIZ jongeren hebben eerst zelf onderzoek gedaan met behulp van fotografie, Action Cam en debat. Ze hebben in kleine groepjes onderzocht en in kaart gebracht wat op de weg van huis naar school, of van school naar de bieb, of van huis naar het winkelcentrum ingewikkeld, lastig, gevaarlijk of juist leuk is in het verkeer. De kinderen zijn daar vervolgens mee aan de slag gegaan en zijn ze door de methode die gooitz heeft ontwikkeld tot een aantal ideeën gekomen. De ideeën van de groepen zijn aan elkaar in klas gepresenteerd en door kunstenaar en illustrator Jerry van der Bol geïllustreerd. Uiteindelijk met het goedkeuren van de kinderen definitief gemaakt en gepresenteerd aan de lerende partners door de kinderen.

De thema’s die benoemd zijn door de kinderen:
Er wordt veel te hard gereden; daardoor Moeilijk in te schatten of je kunt oversteken; Het is niet overzichtelijk; Beton is saai, er is weinig kleur;  Veel verkeersborden; Er is veel lawaai; maak de fietsers en voetgangers de baas op de rotonde;

De uitprobeerfase
In het voorjaar van 2023 zijn de voorbereidingen gestart om een aantal ideeën in het echt uit te voeren. De illustrator heeft de ideeën van de kinderen op de plekken vormgegeven en dat is weer met de kinderen afgestemd of het klopte. De betrokken wethouder heeft akkoord gegeven omdat in het verkeersbesluit positief advies is afgegeven voor de ontwerpen en dat was nog niet zo gemakkelijk. Wat voor juridische status heeft zo’n proeftuin, dat moest allemaal worden uitgezocht. Met succes.

 

Vervolgens is de tekening in een technisch programma gezet door de mensen van de afdeling verkeerskunde, zodat Trackline, partner voor wegmarkeringen in gemeente Zwolle in samenwerking met operationeel beheer en wegen van gemeente. Die hadden nog niet eerder een vraag van deze orde gekregen, des te bijzonder dat het nu is waargemaakt. Het heeft wat hoofdbrekens gekost, maar met alle wil en medewerking van alle partijen is het een uniek project in Nederland, waar we veel van kunnen leren de komende maanden.

Opening Proeftuin verkeer 28 september
Op donderdag 28 september heeft wethouder Michiel van Willigen samen met Mi-won (W.I.Z-jongeren; Wonen in Zwolle), Mads (Kindercampus TrioMundo) en Maylinn (Kindcentrum Kasteelhoeve) het laatste schilderwerk gedaan. Als je goed kijkt op in de video zie je de letter M, de voorletters van alle kinderen. Het was een feestelijke gebeurtenis en de komende periode gaan we de plekken opnieuw observeren met de drie partijen.

 

 

 

Drone shots van de ontwerpen waar kinderen op de drie plekken Dinghofslaan, Station Stadshagen en Werkerlaan [Martijn van Hese].

Ideeën: kinderen van Triomundo, Kindcentrum Kasteel en WIZ Jongeren
Vertaling ideeën kinderen in illustratie en ontwerp: Jerry van der Bol
Verkeerskundige uitwerking: Joris van Loon en Jort Heuver
Uitvoering: Trackline in samenwerking met gemeente Zwolle
Begeleiding: Rene Stuij en Jenine Overgoor gemeente Zwolle
Communicatie: Tanja de Graaf en Karla Hoeflaak gemeente Zwolle

Dank aan alle ouders en verzorgers (Omega) van de WIZ jongeren 
Dank aan Studio Vers Bestuur
Dank aan Heidy van Essen van Provincie Overijssel

En dank aan alle verkeersgebruikers van de drie plekken die overlast hebben ervaren.

 

 

In de pers:
1Zwolle.nl
Jeugdjournaal
RTV Oost
Hart van Nederland
Stentor
Swollenaer
Vinexpress (pagina 6)
Vinexpress (pagina 5)

Inspiratie:
Street for kids
Piazze Aperte Milan

---

Jerry van der Bol Artist

Onlangs werd dit mooie item van kunstenaar Jerry van der Bol uitgezonden op RTL4 in het programma Plezier & Passie. Naast dat Jerry mijn partner is, werk ik in ons bedrijf ook wel eens met hem samen. Hij verzorgt bijvoorbeeld illustratiewerk in mijn onderzoeken naar de Stad op Ooghoogte die ik in de openbare ruimte verricht met kinderen van 6-12 jaar. Bekijk de video hieronder!

 

 

---