the community is the expert

gooitz » the community is the expert

Met de roep “OYÉ OYÉ OYÉ My name is Peter Vader, the towncrier of Zwolle. I would like to welcome you in Zwolle, a thriving Hanseactic Town in the Netherlands where we celebrate life” hebben wij woensdag 11 oktober placemakers uit alle windstreken van harte welkom geheten. We ontvingen de mensen in de reizigerstunnel van station Zwolle. Zo begonnen we de placemakingweek in Zwolle. Met 35 mensen hebben twee placegames rond het stationsgebied gespeeld en daar zijn mooie resultaten uitgekomen.

[Filmpje: Sharan Bekker Stipo]

Placemakingweek Amsterdam goes Zwolle
In de week van 10 tot en met 14 oktober vond Placemakingweek Amsterdam plaats. Vanuit Pakhuis de Zwijger, dat diende als centraal punt, werden in de stad Amsterdam meerdere workshops, placegames en meetups plaats. Op woensdag 11 oktober konden de deelnemers een stad kiezen om mee te helpen aan een casus die in de betreffende stad speelt.

Hoe tof is het om denkkracht uit alle windstreken op bezoek te krijgen en de visie van iemand anders te horen op jouw eigen leefomgeving. Die kans hebben we in Zwolle met beide handen aangepakt en in samenwerking met Stipo hebben wij in Zwolle meegewerkt aan een mooie dag.

wat is Placemaking?
Placemaking gaat over ontwerp, beheer en diverse benadering van de openbare ruimte, waarin de mensen de belangrijkste rol spelen. Placemaking speelt in op de lokale gemeenschap en het potentieel daarvan “the community is the expert.” Met placemaking wordt er een openbare ruimte gecreëerd die de gezondheid, het geluk en het welzijn van mensen positief beïnvloed. Een plek waar je graag wilt zijn. Het is een instrument, zowel een proces als een filosofie. Zo kun je van ruimte een plek maken.

Doordat de interactie tussen de gebouwde en geleefde omgeving een complex vraagstuk is, ontstaan er te vaak lege publieke ruimten. Placemaking is het observeren, begrijpen, activeren, en managen van “ontmoetingsplekken” in de openbare ruimte, zoals pleinen, markten, (delen van) wijken, campussen, stations en openbare gebouwen. Placemaking faciliteert het ontwikkelen van activiteiten en verbindingen (cultureel, economisch, sociaal, ecologisch) om een bepaalde plek een identiteit en een gebruik te geven. Placemakers zijn het instrument om de community te mobiliseren. “It’s not about design, but about personality, destinations, activities, connection between people.” [Stipo]

Samen met Jeroen Fleer (gemeente Zwolle), Hanneke Spiertz, Roos Beek (Stadsbeweging Provincie Overijssel) en Anne-Marie Mosterman (gemeente Zwolle) hebben we de voorbereidingen voor 11 oktober voor onze rekening genomen. Het contact met Stipo en Project for Public Spaces, de organisatoren van de Placemakingweek in Amsterdam, nam gooitz voor haar rekening.

Na het warme welkom in de reizigerstunnel zijn we aan de slag gegaan bij Brainz aan het Lubeckplein. De nieuwe hotspot voor studenten, ondernemers, lokale overheid en bewoners.

Twee casussen rondom het station Zwolle
We hebben 11 oktober twee plekken rondom het station van Zwolle genomen als uitgangspunt. De entree naar de stad aan de centrumzijde en de zijde van het Lübeckplein en met name het plein. We zijn met elkaar op onderzoek uitgegaan om erachter te komen hoe de plekken zijn. En door hoeveel uiteenlopende groepen gebruikt wordt. En hoe het kan dat sommige van deze plekken er praktisch leeg en verloren bij liggen en niet worden gebruikt, alleen op spitstijden, maar dan als fiets/looproute.

Wat is het geheim van een goede plek, waar je je als bezoeker direct thuis voelt en automatisch langer blijft dan de bedoeling was? Dat hebben we gedaan door te kijken, er te zijn, samen de plek te analyseren en het mobiliseren van energie van gebruikers. Door te testen en al doende te leren [learning by doing] maakt placemaking van ruimtes echte plekken: From a place to be, to a place to stay.

Anna Siprikova Projects for Public Spaces
We mochten Anna Siprikova verwelkomen, zij heeft ons meegenomen in een aantal casussen waar zij voor Projects for Public Spaces aan heeft gewerkt en ons geïnspireerd met haar werk en dat van haar collega’s. Ik houd haar eraan dat ze volgend jaar met de Architectuur Biennale terugkomt;-)

Placegame
Na de gezamenlijke start met Orsolino’s en koffie heeft Jeroen Fleer over de visie van zowel de centrumzijde als de spoorzone verteld om de deelnemers context te bieden. Vervolgens hebben Sharan Bekker en Shanna Veenstra van Stipo aan de lokale, landelijke en internationale aanwezige denkkracht uitgelegd wat we gaan doen: op beide plekken een placegame spelen. De placegame duurt normaal een hele dag en gaat over observeren, analyseren en ideeën ontwikkelen voor de korte en de langere termijn, je gaat een plek identificeren.

Eén van de methodieken om placemaking te starten is de place game. Bij deze ‘serious game’ leren gebruikers en initiatiefnemers elkaar in workshopvorm kennen, analyseren ze de verschillende onderdelen van het plein en genereren ze in multidisciplinaire teams ideeën voor de nabije en de verdere toekomst. Er ontstaat door de multidisciplinaire deelname over en weer vertrouwen om aan de slag te gaan. Die ideeën werken niet als ze door ons worden bedacht of voorgeschreven, want funest voor het eigenaarschap in de fase daarna en blokkerend voor de werkelijke creativiteit. De place game duurt een hele dag, begint met een korte gezamenlijke introductie, gevolgd door rondes om te observeren, analyseren aan de hand van een vragenlijst, te interviewen, ideeën te ontwikkelen en die weer bij elkaar te brengen. [Stipo – Placegame]

De twee groepen gingen op de twee plekken aan de slag en terug bij BrainZ gingen ze aan de slag met de short term en long term. Daarna brachten de deelnemers hun verslag uit en werden de ideeën aan elkaar en aan wethouder Ed Anker gepresenteerd. Ed Anker sprak zijn waardering uit voor de aanwezigheid van de deelnemers, hun enthousiasme, inspiratie, tips en adviezen. Het was tevens verrassend als bevestigend, aangezien er in de afgelopen periode heel hard wordt gewerkt aan de twee gebieden. Het enige wat echt ontbreekt is het eigenaarschap in het gebied om aan de slag te gaan. Dat is ook de moeilijkste opgave voor placemaking, de community is de expert en alleen met het bedenken van goede en leuke ideeen ben je er niet. Daarom is placemanagement een belangrijk onderdeel van placemaking. De placegame draait om de community van mensen die niet alleen willen meepraten, maar ook enthousiast zijn om mee te doen.

eyeopener
Zoals Johan Cruijf altijd zei: “Elk nadeel heb z’n voordeel” was mijn eyeopener een opmerking van de Amerikaanse Ruth Knoll (Clinton Arts Centre – Michigan). Zij vroeg of de wind op het Lübeckplein altijd waait. “Waarom gebruik je de wind juist niet in je voordeel?” Een hele interessante gedachte, helemaal omdat het klimaat ook een opgave is in Spoorzone/Hanzeland. Een andere observatie was dat men bijna geen zichtbare zitplekken en eettentjes op de beide plekken zag: “If you want to seed a place with activity, put out food.” De route naar de binnenstad werd ook als kansrijk benoemd, daar valt veel te winnen aangezien je geen idee hebt waar je naartoe moet lopen vanaf het station. Bijvoorbeeld shared space voor voetgangers, fietsers en auto’s, daar liggen grote kansen met een goede bewegwijzering. Bevestigingen waren er ook, meer groen in het gebied, maar ook meer kleur.

wat hebben geleerd?
Het was een boeiende en leerzame dag, het is altijd goed om vreemde ogen jouw stat te laten bekijken ook al was het maar een heel klein stukje. De community is de expert, ga samenwerken en zet deze samenwerking voort. Learning by doing, kleine ingrepen met grote gevolgen en het plan is niet dichtgetimmerd. De menselijke maat is heel belangrijk, dat is waar het over gaat bij placemaking. Mensen en ook geld mobiliseren, je hebt gewoonweg geld nodig om iets in gang te zetten en daarvoor kun je private partijen benaderen die baat hebben bij goede plekken.

Genoeg ideeen, genoeg te doen, wie gaat aan de slag? Neem verantwoordelijkheid voor jouw eigen leefomgeving, dus niet lullen maar doen.

Inspiratie blog

Tweets van @gooitz